Çavuşin Kilisesi

Kapadokya'ya hiç gelmemiş kişiler için Kapadokya tıpkı Pamukkale gibi Peribacalarının bulunduğu doğal güzelliklere sahip bir turizm bölgesidir. Bölgenin muazzam bir doğal güzelliğe sahip olduğu doğrudur ancak Kapadokya'yı benzersiz kılan bu doğal güzelliğin içinde barındırdığı tarihtir. Yanardağlardan püsküren lavın soğuması ile oluşan doğal yapı bölgede yaşamış insanlar için üç açıdan çok önemlidir. Birincisi yumuşak kaya kolaylıkla oyularak çok ideal bir yaşam alanına dönüşebilir çünkü kaya volkanik özellikte olduğu için yazın serin, kışın sıcak tutar. İkincisi yine kayaç özelliği nedeniyle saldırı anında savunma üstünlüğüne sahip bir bölgedir. Üçüncüsü ise mistik ortamı nedeniyle etkileyici bir atmosfere sahiptir. Bu nedenle de bölge önemli bir dini eğitim ve düşünce merkezi olarak gelişmiştir. İşte bu özellikler nedeniyle 2000 yıldan fazla bir süre boyunca insanlar kayayı oyarak yeraltı şehirleri, okullar, hastaneler, kiliseler, cezaevleri, kervansaraylar gibi birçok yapı oluşturmuşlardır. Bu yazımızın konusu olan Çavuşin Kilisesi Kapadokya bölgesinde bilinen en eski kilisedir.

Kilise Avanos-Göreme yolu üzerindedir ve Göreme'ye 2km uzaklıktadır. Normalde giriş için kişi başı 8 YTL alınıyor ancak Müze Kart ile ücretsiz girilmektedir. Fotoğrafta kilisenin giriş bölümünü görmektesiniz. Sağda ve solda iki adet merdiven var. Kilise bölümüne sağdaki merdivenlerden çıkılıyor. Dikkat ederseniz sağdaki giriş soldaki girişe göre daha düzgün bir yapıya sahip. Sanki kilisenin girişini güzelleştirmek için özel bir çaba gösterilmiş gibi ama aslında kilisenin orjinal girişinde bulunan ve kiliseye geçişi sağlayan avlu kısmı yıkıldığı için böyle bir görüntü oluşmuş. Yani sağdaki kapının bulunduğu bölge zamanında kapalı bir alanmış. İlk olarak sağdaki merdivenleri çıkarak kilise bölümüne geçiyoruz.

Çavuşin kilisesi üç apsisli ve tek nefli. Yan taraflarda oturma bölümleri var ve sağ ve sol apsislerin önünde vaftiz taşları bulunyor. Kilisenin duvarları Hıristiyanlık tarihinde gelişmiş önemli olayların anlatıldığı sahneler ve önemli kişilerin resimleri ile süslenmiş.

Bilindiği kadarıyla kiliselerin boyanmasında üç farklı teknik kullanılıyor. Çavuşin kilisesi diğerlerine göre daha eski teknikle boyandığı için yer yer kayanın aşınmasına bağlı tahribata uğramış. Özellikle ortadaki büyük apsisin iç kısmında hiç desen kalmamış ama yine de kilisenin geneli insan tahribatından korunmuş ve resimler hala capcanlı.

Yapay ışık boyaya zarar verdiği için bölgedeki tüm kiliselerde olduğu gibi burada da fotoğraf çekerken flaş kullanmak yasak. Aynı nedenle kilisenin içinde özel ışıklandırma olmadığı için fotoğrafları kapıdan gelen ışığın yardımı ile biraz zorlanarak çektim. Yukarıdaki fotoğrafta kilisenin tavan süslemesinden bir detay görüyorsunuz. Çavuşin kilisesi bölgedeki diğer birçok kilisenin aksine yüksek bir tavana sahip.

Önceden bahsettiğim gibi duvarlarda Hıristiyanlık tarihi için önemli olayların anlatıldığı sahneler bulunmakta. Bu duvara Hz. İsa'nın mahkum edilmesi, çarmıha gidişi, çarmıha gerilmesi ve ölümü sahneleri resmedilmiş. Tabii bizim inancımıza göre Hz. İsa çarmıhta işkence edilerek ölmemiştir ancak Hz. İsa'nın çarmıhta ölmesi ve üç gün sonra yeniden diriltilmesi Hıristiyanlığın temelini oluşturan önemli bir inançtır. Eğer tahammül edip de Mel Gibson'un çektiği İsa'nın Çilesi isimli filmi izlediyseniz bu sahneleri hayalinizde canlandırabilmeniz mümkün.

Bu fotoğraftaki sahnede de Hz. İsa'nın Kudüs'e girişi resmedilmiş. Bölgedeki kiliselerin birçoğunda bu sahneyi farklı şekillerde görebilmek mümkün. Çavuşin kilisesi beşinci yüzyılda yapılmış bir kilise. Yani belki de Hz. Muhammed'in doğumundan bile daha eski. İlk bakışta bize çok fazla anlam ifade etmiyor olabilir ama bu resimlerin anlamlarını bilen birisinin anlatımlarını dinlediğinizde bizim de hak din olarak kabul ettiğimiz bir dinin tarihinden ve Hz. İsa'nın hayatından kesitler sunduğu için enteresan bulmanız mümkün. Bir keresinde bir turist grubunun gözyaşları içinde bu anlatımları dinlediklerine şahit oldum. Tıpkı Hz. Muhammed'in incecik bir örümcek ağı sayesinde ölümden kurtulması olayının bizi etkilemesi gibi bu tasfirler de Hıristiyanları etkiliyor.

Kapadokya bölgesinde Çavuşin kilisesi gibi hem mimari hem de sanatsal açıdan daha birçok güzel kilise var. Peribacaları'nın doğal güzelliklerinin toplumları nasıl etkilediği kiliselerin çokluğundan çok net görülebiliyor. Zaten bölgeye girdiğinizde o atmosferi siz de yaşadığınız için insanların Kapadokya'ya hakim olmak için ne kadar çok çaba gösterdiğini apaçık görebiliyorsunuz. Artık kiliseden çıkarak yazının başında bahsettiğim diğer bölüme geçiyoruz.

Bölgedeki kiliselerin çoğunda ölen önemli kişiler için mezar bölümü yapılmış. Çavuşin Kilisesi'nde mezar bölümüne diğer kapıdan geçiliyor. Mezarların bulunduğu yere dua etmek için kullanılan özel bölümler de yapılmış.

Burası mezar bölümünün üst kısmına çıkan bir merdiven. Bu merdivenleri ancak ellerinizle yanlardan tutunarak çıkabiliyorsunuz. Bölgedeki hemen her yapıda girişin ve çıkışın kasten zorlaştırıldığı yerler bulunuyor.

Merdivenleri çıkarak geçtiğimiz üst bölümde gözetleme amaçlı da kullanıldığını düşündüğüm birçok küçük pencere buluyor. Bu pencerelerin birsinden kilise girişi böye görünüyor. Küçücük bir delikten ne kadar geniş bir alana hakim olunabildiği burdan çok iyi anlaşılıyor.

Çavuşin Kilisesi'ne yaptığımız geziyi burada sonlandırıyoruz. Ulaşımı çok kolay olduğu için bölgeye geldiğinizde muhtemelen önünden birkaç kere geçeceksiniz. Hele müze kart da aldıysanız uğramadan kesinlikle geçmeyin.