Gaziemir Yeraltı Kervansarayı

Kuzenim Erdem ile fotoğraf çekimi için Niğde üzerinden Ihlara bölgesine doğru yol alırken Ihlara'ya 30-40 km kadar mesafe kala "Gaziemir Yeraltı Şehri" tabelasınını gördük. Daha zamanımız olduğu için hazır gelmişken burayı da ziyaret etmek istedik. Yaklaşık 2-3 dakika sonra Gaziemir Köyü'ne geldik. Gaziemir küçük ve şirin bir köy. Hemen köyün girişinde büyükçe bir meydan var. Köy sakinleri meydanın etrafında oturuyorlardı. Geldiğimizi görünce hemen yanımıza geldiler. Kısa bir tanışma ve sohbetten sonra yeraltı şehri ile ilgili bilgiler aldık. Yeraltı şehri geçen sene keşfedilmiş ve birkaç aylık çalışmadan sonra geziye açılmış. Zaten yeraltı şehri hemen meydanın bulunduğu yerde olduğu için ben de bu arada fotoğraf çekmeye başladım.

Kış olduğu için yeraltı şehri kapalı idi. İnternet sitesi için çekim yapmak istediğimizi duyunca birisi kapının anahtarını bulmak için gitti. Ben de bu arada yukarıdan fotoğraf çekmeye devam ettim. Şehrin girişi olduğunu tahmin ettiğimiz üstü açık büyük alanın fotoğraflarını çekerken nasıl bir yer olduğunu ve ne şekilde kullanıldığını da anlamaya çalışıyorduk. Bu alanda görülen her bir iz bir anlam ifade ediyor ve yapıldığı zamanlarda ne tür bir yapıda bir yer olduğuna dair fikirler veriyor.

Alanı inceledikçe biraz kafamız karışıyor çünkü yeraltı şehirlerinde bu tür üstü açık ve rahat girişlere sahip bölümler olması pek normal değil. Önce buranın orjinalinde üstünün kapalı olduğunu düşünüyoruz ancak yapının şekli ve üst taraflarda görünen su yolları nedeniyle bu fikrimizden vazgeçiyoruz. Tam hararetle değişik fikirler üretirken kapının anahtarı geliyor ve biz şehrin içine doğru yöneliyoruz.

Erdem girişin önünde duran taşı incelemeye başlıyor ama bu taş da alıştığımız sürgü taşlarına pek benzemiyor. Yeraltı şehirleri savunma amaçlı yapıldıkları için giriş tünelleri ancak çömelerek geçebileceğiniz kadar dardır. Sürgü taşı bu tünellerin girişlerini kapatmak için kullanılır ancak bu taş hem küçük hem de giriş elinizi kolunuzu sallayarak girebileceğiniz kadar büyük.

Bir süre içeride dolaştıktan sonra Erdem buranın savunma amaçlı kurulmuş bir yeraltı şehri değil, konaklama amaçlı kurulmuş bir yeraltı kervansarayı olduğunu söylüyor. Gerçekten de kapalı alanlar develerin bile rahatlıkla girebileceği yükseklikte kazılmış. Erdem'in bu fikri doğru olduğu kadar heyecan da verici çünkü Kapadokya'nın ve belkide dünyanın tek yeraltı kervansarayı'nın içinde geziniyoruz. Bölümler arasında dolaştıkça mutfaklar, tandırlar, hayvanlar için yapılan özel bölümler yavaş yavaş canlanmaya başlıyor.

Burası hayvanların konulduğu bölüm. Kervanlar için hayvanların önemi o kadar büyük ki en geniş ve ferah bölüm hayvanların olduğu bölüm. Sol duvar içlerinde hayvanların yemlerinin konulduğu oyukları görebiliyoruz. Erdem çevreyle ilgili birçok detaylı bilgi veriyor ve anlattığı her ayrıntıda burada nasıl bir yaşam olduğuna dair düşüncelerim oldukça netleşiyor.

Bu bölümün sonunda ancak çömelerek geçebileceğiniz darlıkta bir tünelden geçerek ulaşabileceğiniz gizli bir kilise var. Kilise sütunlu ve oldukça geniş. İçerde aydınlatma yeterli olmadığı için kilisenin fotoğraflarını çekemedim. Girişin darlığının yanısıra kervansarayın girişinin aksine ciddi bir sürgü taşı var. Kilisenin bu denli korunaklı olmasıyla ilgili biz çeşitli fikirler ürettik ama en iyisi siz kendi gözlerinizle görün.

İşte bu fotoğrafta gördüğünüz yere gelince gerçekten heyecanlandım çünkü burası şimdiye kadar gördüğüm en büyük şırahane ve çok iyi durumda. Şırahane şarap yapımı için kullanılıyor. Arkadaki bölümlere üzümler yerleştiriliyor ve üzüm şırası ortadaki büyük havuzda birikiyor. Artık buranın bir kervansaray olduğuna dair hiç şüphemiz kalmadı. Kapadokya gerçekten süprizlerle dolu. Aslında Kapadokya İpekyolu üzerinde bulunduğu için bölgede birçok kervansaray var ancak bu kervansaray yeraltına oyulmuş olması nedeniyle keşdedilebilmiş tek örnek.

Bu tür yerlerin incelemesini yaparken az fotoğraf koymaya özellikle gayret ediyorum ki orayı ziyaret ettiğinizde zaten bildiğiniz biryerde geziyormuş hissine kapılmayın. Yine de bu detaya değinmeden geçmek istemedim. Burası üstü açık bölümün köşesinde bulunan ve su yollarının birleştiği havuz. Fotoğraftaki deliğin arkasında suların biriktirildiği bir bölüm var. Deliğin ağzı açıldığında arkada biriken su alttaki havuza akıyor. Havuzun bir bölümü kırılmış ancak o dönemde ne tür sistemler tasarlanabildiğini göstermesi açaısından güzel bir örnek.

Ihlara yolunda karşımıza çıkan "Gaziemir Yeraltı Şehri" tabelasına aldanarak yeraltı şehri görme niyetiyle geldiğimiz Gaziemir köyünde müthiş güzellikte bir yeraltı kervansarayı keşfettik. Ihlara'ya giderken mutlaka uğramanızı tavsiye ediyorum.